De meestgestelde vragen over Wet DBA
Wat is de Wet DBA?
Vanaf 1 mei 2016 is de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) komen te vervallen en heeft plaatsgemaakt voor de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Deze wet is ingevoerd om schijnzelfstandigheid van zelfstandige professionals aan te pakken en terug te dringen.
Schijnzelfstandigheid houdt in dat iemand formeel de status van zelfstandig professional heeft, maar in de praktijk op een vaste plek werkt voor 1 opdrachtgever. Die opdrachtgever huurt de professional in als zp’er, voor bijvoorbeeld 40 uur per week, zonder een contract aan te bieden. Dit is een verkapte vorm van werken in loondienst en is wettelijk niet toegestaan.
Vanaf 1 mei 2016 is de VAR komen te vervallen. Tot 1 mei 2018 geldt een overgangsperiode. In deze periode hanteert de Belastingdienst een milde handhaving. Zp’ers, opdrachtgevers en intermediairs krijgen de gelegenheid om zaken op orde te stellen om volledig te werken conform de Wet DBA.
Op 1 mei 2018 moet er volledig worden gewerkt zoals de Wet DBA dit voorschrijft. De Belastingdienst zal hier ook op handhaven. De naheffing kan teruggaan tot 1 april 2016. Het is belangrijk om gedurende de overgangsperiode te laten zien dat je als organisatie, maar ook als zp’er, bezig bent om conform de wet te gaan werken.
Vanaf 1 augustus gaan wij bij de inzet van zp’ers onze beoogde beheersmaatregelen en vernieuwde toetsing invoeren. Wij zullen aanvragen en opdrachten van onze klanten toetsen of deze wel ‘Wet DBA-proof’ zijn via onze opdrachttoets. Hierbij kijken we onder andere of er een specifieke opdrachtomschrijving is waarin duidelijk de werkzaamheden en het beoogde resultaat van de opdracht vermeld staan.
Ook hanteren wij een checklist ‘beheersmaatregelen’. Deze checklist krijgt de zp’er toegestuurd bij de start van de opdracht en zullen we periodiek herijken. Hierin staan de belangrijkste zaken benoemd om compliant te blijven aan de Wet DBA. Zodat in de praktijk de afspraken die zijn gemaakt in de modelovereenkomst daadwerkelijk worden nageleefd. Door volledig compliant te zijn, zorgen partijen ervoor dat de zp’er niet gezien wordt als schijnzelfstandige.
Met betrekking tot de contractuele zaken is het zo dat daar per opdrachtgever aparte afspraken over worden gemaakt. In algemene zin kunnen we wel vermelden dat de meeste klanten na de zomer en in het begin van het najaar over willen gaan naar het gebruik van een nieuwe modelovereenkomst. Hierover ontvangen zp’ers en leveranciers tijdig bericht.
Mocht er na 1 mei 2017 geconcludeerd worden dat er sprake is van een fictieve dienstbetrekking, dan zal de historie tot 1 mei 2016 meetellen. Zorg er dus voor dat er na 1 mei 2017 op de juiste manier wordt gewerkt. Daarnaast is het van belang om te kunnen aantonen dat men voldoet aan de inspanningsverplichting. De inspanningsverplichting betekent dat je actief bezig bent om tijdig volledig te voldoen aan de Wet DBA.
De Belastingdienst kan bij een controle bekijken of de manier waarop in de praktijk wordt gewerkt, aansluit bij wat in de (model)overeenkomst staat. Blijkt in de praktijk dat de opdrachtgever bepaald hoe u uw opdracht moet uitvoeren? Dan concludeert de Belastingdienst dat er niet conform de overeenkomst wordt gewerkt. Vervolgens kan de conclusie worden getrokken dat de arbeidsrelatie een dienstbetrekking is. Mocht dit het geval zijn dan moet de opdrachtgever alsnog loonheffing inhouden.
Het is belangrijk om je administratie goed op orde te hebben. De Belastingdienst kan namelijk vooraf nog niet precies aangeven welke documenten je bij een controle moet tonen. Alle communicatie en vastleggingen over je opdracht kunnen van belang zijn. Bijvoorbeeld (model)overeenkomsten, eventuele voortgangsrapportages, e-mailverkeer, facturen en gespreksverslagen.
Modelovereenkomst en Wet DBA
Wij zijn in overleg met onze klanten om te bespreken vanaf wanneer er volledig volgens de Wet DBA gewerkt gaat worden. Op dit moment inventariseren onze klanten hun huidige populatie van zelfstandige professionals en wordt gekeken naar de opdrachtomschrijvingen die van toepassing moeten zijn. Wij zullen per klant een tijdsschema publiceren zodra deze bekend zijn.
Werk je als zp’er nog onder een oud contract? Zodra FastFlex met haar klanten de afspraken over de te volgen procedures en beheersmaatregelen heeft afgerond, ontvang je van FastFlex een nieuw contract. Dit zal vermoedelijk voor het eind van dit jaar worden vormgegeven.
Als het gaat om contractering van zp’ers zal FastFlex voor alle klanten een modelovereenkomst op basis van tussenkomst in gebruiknemen. Wij hebben een modelovereenkomst die goedgekeurd is door de Belastingdienst. Die zal eventueel aangevuld worden met klantspecifieke afspraken.
De juridische opdrachtgever is FastFlex. Met onze klant, dus de opdrachtgever waar de zp’er zijn werk daadwerkelijk voor verricht, worden de opdrachtinhoudelijke afspraken gemaakt.
Tot op heden werkten we met 1 overeenkomst die zowel van toepassing was op zp’ers als op deskundigen die in dienst zijn van een leverancier. Dit deed onvoldoende recht aan de zelfstandigheid, het ondernemerschap van de zp’er. Bijvoorbeeld:
- Afspraken over overwerk: die bestaan nu niet meer.
- Afspraken over werkdagen, werktijden en standplaats: deze zijn nu minimaal.
- Opzegtermijnen: deze zijn nu gelijkwaardig aan elkaar.
- Vervanging: de zp’er heeft nu de mogelijkheid zich vrijelijk te laten vervangen. Dat kon voorheen niet.
Onze goedgekeurde modelovereenkomst benadrukt, contractueel, de gelijkwaardigheid tussen opdrachtgever (FastFlex) en de zp’er. En voorkomt, contractueel, schijnzelfstandigheid.
Handhaving en controle vindt altijd plaats op de praktische uitvoering. Ook al heb je een goedgekeurde modelovereenkomst afgesloten, maar wordt er in de praktijk toch anders gewerkt, dan ben je niet gevrijwaard van boetes en naheffingen.
Nee, in principe gaat het er nog steeds om hoe er in de praktijk wordt gewerkt. In het verleden was de zp’er zelf verantwoordelijk en aansprakelijk. Met de invoering van de Wet DBA wordt ook de opdrachtgever verantwoordelijk en aansprakelijk.
Onze goedgekeurde modelovereenkomst vormt altijd de basis voor de modelovereenkomsten van zelfstandige professionals. In een aantal specifieke klantsituaties werken wij met een aangepaste modelovereenkomst. Deze stemmen wij af met de desbetreffende klant. In een aantal gevallen toetsen wij deze ook nog door de Belastingdienst.
Vragen over vrije vervanging
FastFlex heeft een hele bewuste keuze gemaakt om ook de variant ‘vrije vervanging’ op te nemen in de modelovereenkomst. ‘Geen gezag’ is contractueel prima te regelen, maar in de praktijk is dit een stuk ingewikkelder. Zo is het mogelijk om bijvoorbeeld gemakkelijk afspraken te maken om de instructiebevoegdheid te beperken tot een aanwijsbaar resultaat van een opdracht. Dit draagt onder andere bij aan de conclusie dat er geen sprake is van een gezagsverhouding. Het naleven van deze afspraak is echter zeer lastig en ook moeilijk te beheersen. Zeker in de positie waar wij bij onze klanten vaak zitten.
Naast het feit dat wij ook voor een groot aantal klanten de markt ontsluiten van zelfstandige professionals zijn wij ook in sommige gevallen alleen actief als contractmanagement-partij (broker). In de optiek van FastFlex blijft het, hoe zelfstandig een zelfstandige professional ook wil werken, in sommige gevallen erg lastig om ‘geen gezag’ ook echt goed te regelen.
Heel vaak zal de zelfstandige professional als opdrachtnemer niet helemaal vrij zijn in de wijze van bereiken van het doel en de manier waarop hij dat doet. Graag willen we hier nog aan toevoegen dat er daardoor altijd situaties zullen zijn die ruimte geven voor discussie. Bij een eventuele controle wil FastFlex deze discussie achteraf vermijden.
Het is niet mogelijk om als zelfstandig professional ‘zomaar’ iemand anders je werk te laten doen. De opdrachtgever kan een vervanging namelijk weigeren op grond van objectieve criteria die zijn vastgelegd in de Overeenkomst van Opdracht. Deze criteria kunnen gaan over bijvoorbeeld het minimaal vereiste opleidingsniveau, bepaalde specifieke diploma’s en certificaten. Hoe concreter en objectiever deze criteria zijn hoe beter. Dit zorgt er ook voor dat de zelfstandige professional zich dus niet zomaar kan laten vervangen.
Het belangrijkste aspect van de ‘vrije vervanging’ is dat de professional zich mag laten vervangen. Deze heeft hier dus al een keuze in. In eerste instantie zal hij hoogstwaarschijnlijk altijd zelf het werk willen doen.
Opdracht- en ondernemerstoets
Sinds 1 augustus 2016 werkt FastFlex met een opdrachttoets. Hiermee kijken we onder meer of er een specifieke opdrachtomschrijving is waarin de werkzaamheden en het beoogde resultaat van de opdracht duidelijk staan vermeld. Mocht de opdracht niet door deze toets komen, dan sturen we deze terug naar de klant. Zij kan de opdracht aanscherpen en verfijnen zodat deze door de opdrachttoets komt en zo voldoet aan de Wet DBA.
Sinds 1 augustus werkt FastFlex met een ondernemerstoets. Daarmee toetsen wij of een zelfstandige professional wel een echte ondernemer is.
Wanneer je niet door één van de bovenstaande toetsen komt dan kan de consequentie zijn dat je niet kunt starten met de desbetreffende opdracht. In dat geval zijn er soms alternatieve mogelijkheden. Payrolling via FastFlex kan bijvoorbeeld een oplossing zijn. Dit is klantspecifiek.
Is payrolling de oplossing?
Bij onze eigen klanten is hier weinig van te merken. Wij zijn al maanden bezig met het juist informeren van onze klanten. Ook bieden we de nodige ondersteuning in het maken van beleidskeuzes. Zo hebben we eventuele onrust bij onze klanten weten te vermijden. Wel zien en horen we dat er in de markt, bij opdrachtgevers bepaalde beleidskeuzes worden gemaakt die wij niet snappen. Zo zijn er bedrijven die massaal hun huidige populatie van zzp’ers in een payroll-constructie dwingen. Dit is helemaal niet het doel van de Wet DBA. Het werken met echte zelfstandige professionals is namelijk nog steeds mogelijk zonder dat dit echt verhoogde risico’s met zich meebrengt voor de klant.
Ondanks dat denken wij dat er de komende maanden toch een voorzichtige rem zal zitten op het inzetten van zelfstandige professionals. Wij voorspellen wel dat deze rem er na de transitieperiode ook weer volledig af zal gaan. De flexibilisering van de arbeidsmarkt en de inzet van zelfstandige professionals is zelfs door de politiek niet tegen te houden.
FastFlex biedt inderdaad payrolling aan. Dit kan een interessant alternatief zijn voor opdrachten, functies en rollen die niet meer mogelijk zijn onder de Wet DBA. Hierdoor kom je in feite in dienst voor de duur van de opdracht en kun je zonder problemen opdrachten uitvoeren bij de klant. Er zijn wel wat zaken van belang, waaronder de lengte van je eventuele arbeidsverleden bij de klant. Daar zal nog per situatie naar gekeken worden. FastFlex biedt alleen payrolling aan voor tijdelijke contracten.
Je komt voor de duur van de opdracht in dienst van FastFlex Sourcing. Omdat je dan in loondienst bent, draagt FastFlex onder andere premies af. Je hebt recht op uitbetaling van vakantiedagen, vakantiegeld, feestdagen en een eventuele transitievergoeding na een dienstverband van meer dan 2 jaar. De vergoeding die je ontvangt per gewerkt uur zal dus niet gelijk zijn aan het tarief per uur zoals je deze ontving toen je nog een zzp’er was. Je komt door de verloning weer terecht in het sociale vangnet.